ویژگی های اخلاقی حضرت معصومه (ع):

نگارنده : حبیبه دوستی

درمیان دختران حضرت موسی بن جعفر(ع)برحسب آنچه به مارسیده است بهترین آنها فاطمه بنت امام موسی(ع)معرف به حضرت معصومه(ع)است که مزارشریفش درشهر قم است که دارای قبه ی عالیه وضریح وصحن های متعددوخدمه بسیار وموقوفات است وروشنی اهل قم وتمام خلق است.
سبب آمدنش به قم چنین روایت شده است که چون مامون حضرت رضا(ع)رادرسال دویست ازهجرت ازمدینه به مرو طلبیدیکسال بعدازآن خواهرش حضرت فاطمه(ع)به جهت اشتیاق ملاقات برادرش ازمدینه به مروحرکت کرد,پس همینکه به ساوه رسیدمریضه شد پرسیدکه ازاینجاتاقم چه مقدارمسافت است؟گفتند:ده فرسخ است پس خادم خودرافرمودکه مرابه جانب قم ببر.پس آنحضرت رابه قم آوردندودرخانه موسی بن خزرج بن سعد فرودآورد.پس آن حضرت مدت هفده روز دردنیا مکث نمودو سپس به رحمت ایزدی ورضوان الله پیوست.
ازویژگی اخلاقی ایشان کریمه اهل بیت بودن ,عصمت,محدثه بودن و…رامیتوان نام بردکه سایر ویژگیها درمتن این پژوهش آمده است.
درفصل اول به کلیات پرداخته شده است وبه برخی از مفاهیم ومضامین اشاره شده است.درفصل بعدی مختصری به زندگی حضرت پرداخته شده است که دراین فصل اززمان بدو تولد تا چگونگی حرکت ایشان به سمت ایران وترس دشمن ازپیوستن ایشان به امام رضا(ع)وایجاد یک قیام برضدحکومت ووفات ایشان اشاره شده است.فصل آخراین پژوهش به خصوصیات اخلاقی ایشان پرداخته شده است خصوصیاتی که دروجودیک زن قرارداده شده و ایشان راجزو زنهای ممتازقرارداده است خصوصیاتی نظیرشرافت خانوادگی ,عصمت، عبادت,صبر,محدثه بودن,شفاعت وسیع,کریمه اهل بیت بودن ایشان.
امید است بامطالعه این پژوهش ازنکات اخلاقی ایشان درس گرفته وآن را سرلوحه زندگی خویش قراردهیم.

 کلید واژگان: حضرت معصومه (س)،اخلاق، خصوصیات اخلاقی حضرت معصومه (س).

ادامه

 امتحان الهی و راههای موفقیت در امتحان الهی

نگارنده: الهه نوبخت

چکیده:
امتحان و ابتلاء در اصطلاح به معنی تحقیق و تفحص در مورد افراد است تا مؤمن واقعی معلوم شود . همچنین امتحان، آزمایش بندگان از طرف خداوند است تا شکر گذاری و عدم شکر گذاری آنها معلوم گردد. امتحان با عناوینی همچون فتنه، اختبار، آزمایش ، ابتلاء و… در قرآن بیان شده است. طبق آیات و روایات همه ی انسان ها به طرق مختلف، از جمله: هوای نفس، بیماری، سلامتی، فقر، ثروت، زیبایی، قدرت، استعداد، فرزند، همسر و… امتحان می شوند تا استعدادهای نهفته ی آنها آشکار گردد و آزمون الهی، برای پرورش روح و جسم انسان است؛ یعنی همانگونه که طلا را به کوره می برند تا زیر فشار آتش بسوزد و خالص گردد، آزمون الهی نیز درست به همین صورت، انسان را مقاوم تر، آگاه تر و خالص تر می کند. و امتحان فرصت خوبی برای جبران خطاهای گذشته و بازگشت به سوی خداوند متعال است.
می دانیم در تاریخ افراد بسیاری بودند که ار لحاظ معنوی به مقام بالایی از ایمان رسیده بودند ولی یک لحظه غفلت از یاد خداوند وپیروی از هوای نفس سبب شد که در آزمایش الهی شکست خوردند و تمام اعمال آنها از بین رفت. مانند بلعم باعورا. ولی در مقابل نیز افرادی بودند که امتحان الهی برای آنها فرصت و پله ی ترقی برای رسیدن به کمال و سعادت شد تا بتوانند گذشته خود را جبران و از مقربان درگاه خداوند گردند. افرادی مانند حر بن یزید ریاحی.
انسان باید راههای موفقیت برای امتحانات الهی را که شامل: صبر،توکل، اراده ی قوی، توجه به گذرا بودن جهان، الگو و سرمشق قرار دادن زندگی پیامبران و ائمه معصومین و.. را بشناسد تا بتواند بر سختیهای این راه غلبه کند وبه کمال و سعادت برسد.
واژه کلیدی: امتحان، امتحان الهی

دانلود مطلب

 ورود مدرنیته به ایران

نگارندگان: عرب، نوبخت، یوسفی، دوستی
انسان گرایی (اومانیسم) گرفته تا علم گرایی و میل به تسلط بر طبیعت و پیشرفت و رفاه و سکولاریسم و عقل گرایی و مهمتر از همه تقدس زدایی از همه امور و نیز متغیر و متحول دانستن همه اوصاف و جنبه های انسانی و در یک کلام فاصله گرفتن از مبانی تفکر الهی. اینکه چه شد که انسان به این مسیر افتاد و آیا این مسیر جدایی از دین هنوز ادامه دارد یا با تجربه ی تلخ انسان در قرن بیستم نسیمی از معنویت به سمت و سوی انسان غربی وزیدن گرفته.

ادامه مطلب

بررسی تأثیر سوء ماهواره بر تربیت فرزندان و راهکارهای مقابله با آن
نگارنده: الهه نوبخت
چکیده:
تربیت فرزندان از اساسی ترین عواملی است که می تواند عمود خانواده را استوار و محکم سازد. اگر فرزندان در خانواده خوب تربیت شوند نه تنها برای خانواده بلکه برای جامعه و حتی برای نسل های آینده مثمر ثمر خواهند بود. لذا در این مجموعه گردآمده سعی شده است به بررسی آسیب های ماهواره بر تربیت فرزندان و راهکارهای مقابله با آن پرداخته شود.
اسلام سرمنشأ تمام اخلاقیات، ارزشها و آموزه های بی نظیری است که در زمینه تربیت راهکارهای منحصر به فردی برای ما به ودیعه گذاشته است و می تواند منبع تربیتی فرزندان ما باشد. دربسیاری از آیات و روایات در زمینه های مختلف تربیت از جمله: زمان شروع تربیت، نحوه تربیت در سنین مختلف، چگونگی ابراز محبت، نظارت غیر مستقیم والدین، نظارت بر انتخاب دوستان و سرگرمی های آنها و … مطالبی بیان شده است.
در عصر حاضر ابزارها و تکنولوژی هایی همچون ماهواره، اینترنت، تلفن همراه و … هستند که مستقیماً می توانند بر تربیت کودکان و نوجوانان تأثیرگذار باشند. شاید بتوان گفت که ماهواره بیشترین آسیب ها را در تربیت بر جای می گذارد.
طبق آمارهای بدست آمده بسیاری از خانواده ها به خاطر تماشای ماهواره که محتوای آنها بیشتر ترویج فرهنگ غرب می باشد دچار اختلاف و جدایی از هم شده اند. چون در این شبکه ها به اشاعه فحشا و بی بندو باری، هرزه نگاری، رواج خیانت در میان زوجین، تربیت نسلی بی بندوبار و…. می پردازند.
این تحقیق به روش کتابخانه ای و کاربردی تهیه گردیده است.
واژگان کلیدی: تربیت، ماهواره، فرزندان

ادامه مطلب

مفهوم انتظار :
« انتظار» يعني « چشم داشتن» و چشم به راه بودن ، چشم داشت يك تحول، چشم داشت يك رويداد خوب ،‌چشم داشت يك گشايش و … ، يا چشم به راه يك آينده ی مطلوب ، چشم به راه يك عزيز سفر كرده ، چشم به راه يك دستگير ، چشم به راه يك منجي و … به اين معنا انتظار مفهومي است كه با نهاد همه انسان ها عجين شده است ، مي توان گفت كه همه انسانها به نوعي منتظرند .
به بيان ديگر انتظار يا اميد به آينده همزاد انسان است و اگر اميد به آينده را از او بگيرد سرنوشتي جز سكون ، ركود ، مرگ و تباهي نخواهد داشت از همين روست كه در كلام نوراني پيامبر گرامي اسلام (ص) آمده است :
« الأمَلُ رَحْمَهٌ لِأمَّت‍ِي وَ لَوْلا اْلأصٌلُ مَا أرْضَعَتْ وَالِدَهٌ وَلَدَهَا وَ لَا غَرَسَ غارسٌ شجراً »
«اميد براي امت من رحمت است و اگر اميد نبود هيچ مادري فرزندش را شير نمي داد و هيچ باغباني درخت نمي كاشت.»
و همچنين حكايت شده است كه :
روزي حضرت عيسي (ع) نشسته بود و پيرمردي با بيلي زميني را شيار مي كرد . عيسي (ع) فرمودند: بار خدايا اميد «آرزو»‌ را از او بگير. آن مرد در دَمْ بيل را به كناري انداخت و دراز كشيد ، ساعتي گذشت و عيسي (ع) گفت: بار خدايا اميد را به او بازگردان ، بي درنگ آن پير برخواست و شروع به كار كرد.
لحظه لحظه زندگي انسان با اميد همراه است و او هر دوره از عمر خود را به اميد رسيدن به دوره بعدي پشت سر مي گذارد . كودكي كه تازه پا به دبستان گذاشته به اميد رفتن به كلاس بالاتر و پشت سر گذاشتن دوران آموزش ابتدايي درس مي خواند و تلاش مي كند ، همين كودك دوران راهنمايي را با اميد رسيدن به دوران دبيرستان سپري مي كند و دوران دبيرستان را به اميد روزي كه به دانشگاه راه يابد پشت سر مي گذارد . وقتي همين كودك ديروز و جوان امروز وارد انشگاه مي شود اميدهاي تازه به او توان مي دهد و به زندگي او معنا مي بخشد ، اميد رسيدن به جايگاه مطلوب اجتماعي ، تشكيل خانواده ، داشتن فرزند و … ، پس از تشكيل خانواده و به دنيا آمدن فرزندان همه اميدها و آرزوهاي انسان متوجه پيشرفت و ارتقاي فرزندانش مي شود و به اين ترتيب حكايت پايان ناپذير اميد به آينده و انتظار تحقق فردايي بهتر ، خود ريشه در يك ويژگي فطري دارد و آن كمال جويي انسان است. انسان همواره طالب رسيدن به مراتب بالاتر و دست يافتن به قله هاي پيشرفت و ترقي است و اين در همه انسان ها با تفاوت هاي در سطح كمال مورد نظر و تلاش و جديتي كه براي رسيدن به كمال مطلوب صورت مي گيرد وجود دارد.
در هر حال انتظار و چشم به راه آينده بودن شعله اي است در وجود انسان كه هرچه فروزان تر و پر فروغ تر باشد تحرك و پويايي او نيز بيشتر خواهد بود و برعكس هرچه اين شعله به سدري و خاموشي بگرايد ، تلاش و فعاليت انسان نيز كاستي مي پذيرد تا آنجا كه او تبديل به موجودي سرد ، بي روح ، بي نشاط ، گوشه گير و بي تحرك مي شود و اين همان حالتي است كه در روانشناسي به« افسردگي »‌ تعبير مي كنند . حالتي كه شدت ضعف و زمينه هاي بوجود آمدن آنها در افراد مختلف متفاوت است اما عامل آن در هر حال چيزي جز خشكيدن نهال اميد در وجود انسان نيست .
با توجه به اهميت و نقش اساسي اميد به آينده و انتظار فرج در زندگي انسان ها مكتب اسلام تلاش نموده است با تقويت اين روحيه ،‌ تلاش و سرزندگي جوامع اسلامي و مسلمانان را به نهايت درجه خود رسانده و آنها را در هر زمان پويا و پايدار نگهدارد . به نظر مي رسد اميد به آينده و انتظار فرج به دو معنا در آموزه هاي دين مبين اسلام بكار رفته است :
1 – انتظار به معناي عام : در اين معنا مكتب اسلام تلاش كرده است كه از يك سو با فضيلت بخشيدن به انتظار گشايش و اميد به آينده و از سوي ديگر نكوهش يأس و نااميدي ، دلسردي و دل مردگي ، روحيه تلاش و تكاپوي سازنده را در افراد جامعه اسلامي زنده نگهدارد و از ايجاد حالت يأس و نا اميدي در زندگي شخصي مسلمانان جلوگيري كند.
اهتمام اسلام به اين معناي عام از انتظار و اميد به آينده تا بدان حد بوده كه از يك سو اميد به فردا، رسيدن گشايش از سوي خداوند در زمره بهترين اعمال بر شمرده شده و از سوي ديگر يأس و نا اميدي از رحمت خداوند از جمله گناهان كبيره به شمار آمده است. – قرآن كريم نا اميدي از رحمت خدا را از ويژگي هاي كافران بر شمرده و از زبان حضرت يعقوب (عليه السلام)‌- چنين نقل مي كند:
«‌ يا بَنِيَّ اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِنْ يُوسُفَ وَ أَخيهِ وَ لا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْكافِرُونَ »
«اى پسران من، برويد و يوسف و برادرش را بجوييد و از رحمت خدا مأيوس مشويد، زيرا تنها كافران از رحمت خدا مأيوس مى‏شوند.»
شايد بتوان گفت بسياري از رواياتي كه در آنها به فضيلت « انتظار فرج»‌به طور كلي و بدون ذكر متعلق فرج اشاره شده به اصل تقويت روحيه اميد به آينده و مقابله با حالت نااميدي و بد بيني نسبت به آينده نظر داشته اند كه از آن جمله مي توان به اين روايت اشاره كرد:
1-1- از سوي رسول اكرم (ص)‌ نقل شده است كه :
هر كسي نسبت به رزق كمي كه خداوند به او داده خشنود باشد خداوند نيز به عمل كمي كه او انجام مي دهد خشنود مي گردد و انتظار گشايش عبادت است .
2-1- همچنين از آن حضرت روايت شده است كه :
« أفْضَلُ العِبَادَةِ إنْتِظَارُ الفَرَجِ»‌
برترين عبادتها انتظار فرج است .
3-1- همچنين باز مي فرمايند :
« أفْضَلُ جَهَادِأمَّتي إِنْتِظَارُ اْلفَرَج »
برترين جهاد امت من انتظار فرج است .

4-1- امام علي (ع)‌در بخشي از روايت مفصلي كه در آن به چهار صد مورد از اموري كه براي صلاح دين و دنياي مؤمن شايسته است ، اشاره مي كنند ، پس از توصيه به طلب رزق در بين طلوع فجر و طلوع شمس مي فرمايند :
«‌منتظر فرج باشيد و از رحمت خداوند نااميد نشويد ، به درستي كه خوشايندترين اعمال نزد خدواند صاحب عزت و جلال انتظار فرج است .»‌
5-1- آن حضرت در بخش ديگري از روايت ياد شده پس از اشاره به اين مطلب كه ناشكيبايي در هنگام بروز ناگواري ها موجب از بين رفتن اجر انسان مي شود فرمودند:
«‌برترين كارهاي انسان ، انتظار گشايش از سوي خداست .»
2 – انتظار معناي خاص : در اين معنا انتظار گشايش و اميد به آينده از حالت امري محدود سطحي و فردي خارج شده و تبديل به امري گسترده ، عميق واجتماعي مي گردد در توضيح اين مطلب بايد گفت : تعاليم اديان الهي و به ويژه دين مبين اسلام ، دقيقاً بر گرايش هاي دروني انسان ها تكیه دارد و اهداف و برنامه هاي آنها بر اساس همين گرايشهاي دورني و ويژگيهاي فطري سامان يافته است و در اين ميان نقش دين تنها جهت دهي توسعه و تعميق اين گرايشهاست .
در موضوع مورد بحث نيز دين مبين اسلام با توجه به اينكه اميد به آينده و انتظار يك گرايش فطري و جوهره زندگي انسانهاست تلاش نموده كه اين گرايش را از يك سو توسعه و از ديگر سو تعميق بخشد .
به اين بيان كه دين اسلام به همه انسانها مي گويد:
اولاً شما فقط متظر بهبود وضع زندگي خود و اطرافيان نباشد و تنها سعادت نزديكان خود را طلب نكنيد بلكه اين انتظار را نسبت به همه افراد جامعه گسترش دهيد و چشم انتظار روزي باشند كه رفاه ، سعادت ، عدالت و معنويت نه تنها در شهر و ديار شما بلكه در همه جهان گسترده شود .
ثانياً انتظار شما نبايد تنها متوجه امور ظاهري سطحي و محدو زندگي گردد . شما بايد انتظارتان را تعميق بخشيد و چشم به راه آينده باشيد كه حقيقت مطلق ، عدالت مطلق و معنويت مطلق در جهان حاكم شود. در اين معنا انتظار تنها به ظهور مردي تعلق مي گيرد كه اگر بيايد نهايت خوبي ها را براي همه انسانها در سراسر جهان فراهم خواهد شد اين انتظار به همان اندازه فضيلت و برتري دارد كه تحقق متعلق آن است .

کلید واژه : انتظار ، امید ، گشایش ، حرکت

رسالت شیعه
مردی همسرش را به نزد حضرت فاطمه (س) فرستاد تا از ایشان سؤال کند که آیا او از پیروان و شیعیان آن حضرت محسوب می شود یا نه؟ حضرت زهرا(س) فرمود: به شوهرت بگو اگر به آنچه خواسته و هدف ماست عمل می کنی و از آنچه ما نهی می کنیم بیزاری می جویی، بدان که از شیعیان ما خواهی بود. در غیر این صورت نه. زن جواب را به اطلاع شوی خود رساند. مرد از این پیام بسیار ناراحت شد و متوجه گردید که مسئولیت شیعه بودن بسیار حساس و سنگین است. با خود گفت: وای بر من! در امان ماندن از گناه بسیار مشکل است، پس من اهل جهنم هستم و همیشه در آن خواهم ماند. آن زن جریان اندوه شوهر خود را برای فاطمۀ زهرا (س) تعریف کرد. آن حضرت فرمود: به او بگو آن طوری که فکر می کنی نیست، زیرا پیروان ما بهترین اهل بهشت هستند، ولی هر کس ما و دوستان ما را دوست داشته و با دشمنان ما دشمن باشد و قلب و زبانش نیز با ما همراه باشد، ولی امر ما را اطاعت نکند و از آنچه نهی نموده ایم پرهیز نکند جزو رهروان ما محسوب نمی شود. با این وجود، شیعیان ما در بهشتند، لیکن پس از آنکه گناهان و آلودگیهای آنان به واسطۀ زحمت و رنج فراوان در دنیا یا در قیامت پاک شود. پس به وسیلۀ محبتی که به ما دارند، در بهشت به حضور ما می رسند.

کلید واژه : شیعه ، پیروان ، محبت

حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در اجتماع:
رابطۀ مردم با اهل بیت پیامبر (ص)، رابطۀ عاشق و معشوق است. دوست باید تمام کمالات را در محبوب خود بیابد و از دریای فیض و معرفت او سیراب شود و محبوب نیز باید آنچه در توان دارد، برای هدایت و سعادت رهروان خود به کار بندد.
یکی از نقش آفرینی های درخشان فاطمۀ زهرا (س) بالا بردن فرهنگ جامعه، رشد فکر و اندیشۀ مردم و دفع مشکلات و شبهات آنان است. آن حضرت از مسائل ساده گرفته تا پیچیده ترین مشکلات را پاسخگو بود و این میسر نبود، مگر با احاطۀ علمی، قوت فکری و همت بلند ایشان. این بانوی بزرگ اسلام، زجر تبلیغ و رنج تعلیم و تربیت را تحمل نموده، چون مشعلی فروزان در راه هدایت جامعه، نورافشانی کرد و با سوختن خود به دل و جان مردم گرمی بخشید و پاسداری از ارزشها و مفاخر اصیل، مبارزه پیگیر با بدعتها، جهل، کجرویها و رکود جامعه را خط مشی خود قرار داد. از این رو، امت نیز باید هر چه بیشتر به مقام و حقوق رهبر خود آگاه گردد و خود را چون شاگردی فروتن در برابر او احساس کند و به دامان او چنگ زند تا از نقص به کمال و از ضعف به قدرت و از ظلمت به نور برسد.
چنین امتی باید پرسش را عیب ندانسته و آنچه را نمی داند بپرسد تا درهای معرفت به رویش گشوده شود. امام صادق (ع) فرمود: «بر در علم قفلی است که کلید آن سؤال است».
در جای دیگر، امام کاظم (ع) فرمود: «گفتگو با عالم در محلی نامناسب، بهتر از سخن گفتن با جاهل روی تشک است».
حضرت فاطمه(س) نمونه کامل این مقصود است. ایشان از کودکی در متن اجتماع به سر برده و با مردم، همدم و همدرد بوده است. این بانو رابطه ای صمیمانه و عالمانه با یاران خود داشت.
زنی به خدمت حضرت زهرا (س) رسید و عرض کرد: مادر پیر و ناتوانی دارم که در نماز بسیار اشتباه می کند، مرا فرستاده تا از شما بپرسم که چگونه نماز بخواند. آن حضرت فرمود: هر چه می خواهی بپرس. آن زن سؤالات خود را مطرح کرد تا به ده سؤال رسید و حضرت زهرا(س) با روی گشاده جواب داد. زن از زیادی پرسش خود شرمنده شده، گفت: شما را بیش از این زحمت نمی دهم. حضرت فاطمه (س) فرمود: باز هم بپرس. آن گاه برای تقویت روحیۀ وی چنین فرمود: اگر به کسی کاری واگذار کنند، برای مثال از او بخواهند که بار سنگینی را به ارتفاع بلندی حمل کند و در برابر این کار صدهزار دینار به او جایزه بدهند آیا او با توجه به آن پاداش احساس خستگی می کند؟ زن جواب داد: نه آن حضرت فرمود: من در مقابل هر پرسشی که جواب می گویم از خدا پاداشی بمراتب بیشتر دریافت می کنم و هرگز ملول و خسته نمی شوم. از رسول خدا(ص) شنیدم که روز قیامت دانشمندان اسلام در برابر خدا حاضر می شوند و به اندازۀ علم و تلاش و کوششی که در راه آموزش و هدایت مردم داشته اند از خدای خود پاداش می گیرند.

کلید واژه : حضرت زهرا (س) ، اجتماع،مردم

شب یَلدا یا شب چلّه یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است.در این جشن، طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها در نیم‌کرهٔ شمالی، که مصادف با انقلاب زمستانی است، گرامی داشته می‌شود.

یلدا به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان) گفته می‌شود. خانواده‌های ایرانی در شب یلدا، معمولاً شامی فاخر و همچنین انواع میوه‌ها و رایج‌تر از همه هندوانه را مهیا و دور هم سرو می‌کنند. پس از سرو تنقلات، قصه‌گویی بزرگان خانواده برای دیگر اعضای فامیل و همچنین فال‌گیری با دیوان حافظ رایج است.

کلید واژه: شب یلدا ، بلندترین شب