كودك و تاثيرات محيط

سـال هـاى سال از حادثه مصيبت بار جنگ دوم جهانى گذشته بود.
زنى فرانسوى به جراحى مغز احتياج پيدا كرد.
با اين كه آن زن آلمانى نمى دانست , اما وقتى چاقوى جراحى به رگى از مغز وى اصابت كرد,زن در حال بى هوشى شروع به خواندن سرودى به زبان آلمانى نمود.
چاقو را كه از رگ برداشتند, خواندن سرود نيز قطع شد.
تكرار اين عمل تعجب پزشكان را در پى داشت .
پـس از تحقيقات فراوان , پرده از اين راز برداشته شد: هنگام هجوم آلمان به فرانسه , اين زن كه در آن هنگام كودك خردسالى بيش نبوده ,درخيابان شاهد سرودهايى بوده است كه سربازان اشغالگر آلـمـانـى مـى خـوانـده انـد.
اين سرودها از آن هنگام در ضمير ناخودآگاه وى محفوظ مانده بوده است

منبع:خانواده در اسلام , ص 172

 فرزند, نتيجه دعا

عـلـى بـن بـابويه آن مرد بزرگ الهى , در پنجاه سالگى , هنوز صاحب فرزندى نبود.
او كه عشق و علاقه وافرى به اهل بيت و ائمه اطهار(ع )داشت , طى نامه اى به يكى از نايبان خاص امام زمان (ع ) از اوخواست كه از محضر حضرت بقية اللّه بخواهد براى او دعا كندتاخداوند فرزندى صالح و فقيه به او عـنـايـت فـرمـايـد.
تقاضاى آن مردعارف و خداشناس به محضر امام (ع ) رسيد.
آن حضرت در جـواب فرمود: او از همسر خود صاحب فرزند نخواهد شد, اما به زودى همسرى نصيب وى خواهد گرديد كه از وى داراى دو پسر فقيه خواهدگشت .
مطابق وعده حضرت امام زمان (ع ), دوران بى فرزندى سپرى شدوخداوند به او سه فرزند پسر داد كـه دو پـسـرش بـه نـام هـاى محمدوحسين به بركت هوش و حافظه فوق العاده شان به بالاترين مراتب فقاهت رسيدند.
مـحـمـد مـعروف به شيخ صدوق در همان دوران طفوليت صاحب نبوغ و هوش سرشارى بود و اساتيد خود را به شگفتى وامى داشت .
منبع: طوسى , الغيبه , ص 188

تبعيض ناروا

سـال هـا از بعثت پيامبر اكرم (ص ) گذشته بود.
هنوز افكار دوران جاهليت و تبعيض بين فرزندان وجـود داشت .
مردى عرب , آن روزبراى انجام دادن كارى دست دو فرزندش را گرفت و شرفياب محضررسول اكرم (ص ) شد.
هنگامى كه نشسته بود, يكى از فرزندان خود رادرآغوش گرفت , به او محبت كرد و او را بوسيد و به فرزند ديگرش توجهى نكرد.
پيغمبر كه اين صحنه تاثرانگيز را مشاهده كرد نتوانست طاقت بياورد, پس فرمود: چرا با فرزندان خود به طور عادلانه رفتارنمى كنى ؟ آن مرد عرب جوابى جز سكوت نداشت .
سرش را پايين انداخت وعرق شرم بر پيشانى اش نشست .
او در آن روز دريـافت كه كارش اشتباه بوده است و فهميد كه درنگاه كردن نيز نبايد بين فرزندان فرقى گذاشت .(1)

تربيت قبل از تولد

مـلامحمدتقى مجلسى از علماى بزرگ اسلام است .
وى در تربيت فرزندش اهتمام فراوان داشت و نـسـبـت به حرام و حلال , دقت فراوان نشان مى داد تا مبادا گوشت و پوست فرزندش با مال حرام رشدكند.
مـحمدباقر, فرزند ملامحمدتقى , كمى بازيگوش بود.
شبى پدربراى نماز و عبادت به مسجد جامع اصـفـهـان رفـت .
آن كـودك نـيـز همراه پدر بود.
محمدباقر در حياط مسجد ماند و به بازيگوشى پرداخت .
وى مشك پر از آبى را كه در گوشه حياط مسجد قرار داشت با سوزن سوراخ ‌كرد و آب آن را بـه زمـين ريخت .
با تمام شدن نماز, وقتى پدر از مسجدبيرون آمد, با ديدن اين صحنه , ناراحت شد.
دست فرزند را گرفت وبه سوى منزل رهسپار شد.
رو به همسرش كرد و گفت : مى دانيد كه مـن در تربيت فرزندم دقت بسيار داشته ام .
امروز عملى از او ديدم كه مرابه فكر واداشت .
با اين كه در مورد غذايش دقت كرده ام كه از راه حلال به دست بيايد, نمى دانم به چه دليل دست به اين عمل زشت زده است .
حال بگو چه كرده اى كه فرزندمان چنين كارى را مرتكب شده است .
زن كمى فكر كرد و عاقبت گفت : راستش هنگامى كه محمدباقر رادر رحم داشتم , يك بار وقتى به خانه همسايه رفتم , درخت انارى كه درخانه شان بود, توجه مرا جلب كرد.
سوزنى را در يكى از انارها فروبردم و مقدارى از آب آن را چشيدم .
ملامحمدتقى مجلسى با شنيدن سخن همسرش آهى كشيد و به رازمطلب پى برد.
منبع:

1- مكارم الاخلاق , ص 113 .

2- حسين مظاهرى , خانواده در اسلام , ص 161 .

 کارگاه آموزشی روش تحقیق دکتر حمزئیان

به همت معاونت پژوهشی مدرسه علمیه عصمتیه سمنان دوره آموزشی مهارت های پژوهشی با هدف ایجاد علاقه، انگیزه، اخلاق و مهارت پژوهشی از تاریخ 14/11/95تا21/2/96 با حضور آقای دکتر حمزئیان از اساتید دانشگاه در مدرسه برگزار می گردد و از طلاب جهت حضور در این دوره آموزشی دعوت به عمل آمد.

اولین جلسه این دوره در روز پنج شنبه 14/11/95 ساعت 10صبح با موضوع اخلاق پژوهشی آغاز شد .

دکتر حمزئیان اخلاق پژوهشی را در 4 محور تقسیم کردند که شامل مواجهه با پژوهشهای سایر تحقیق درموضوع بحث، مواجهه با اساتید و بزرگان یک علم در نگارش علمی، امانت داری در پژوهش و صراحت و صداقت علمی است.

همچنین ایشان در توضیح مورد اول (مواجهه با پژوهش های سایر تحقیق در موضوع بحث) به پیشینه ی تحقیقات، نحوه نگارش پیشینه ، رعایت اخلاق در بیان پیشینه های بحث اشاره کردند.

و در مورد دوم(مواجهه با اساتید و بزرگان یک علم در نگارش علمی )به رعایت اخلاق در بیان نام بزرگان و اساتید در تحقیقات پرداختند که به نوعی جهت گیری نشود که به تمجید ویا مخالفت با بزرگان صورت گیرد .وآقای دکتر در ارتباط با بیان موارد بالا مثال های کاربردی در کلاس مطرح کردند.

مسؤوليت پدران

روزى عده اى از كودكان در كوچه مشغول بازى بودند.
پيامبر(ص )در حين عبور, چشمش به آنها افتاد و خواست نقش بسيار بزرگ پدران و مسؤوليت سنگين آنها را در رشد كودك به همراهانشان گوشزدكند.
فرمود:واى بر فرزندان آخرالزمان از دست پدرانشان .
اطـرافـيـان پيامبر با شنيدن اين جمله به فكر فرو رفتند.
لحظه اى فكركردند شايد منظور پيامبر, فرزندان مشركان است كه در تربيت فرزندانشان كوتاهى مى كنند.
عرض كردند: يا رسول اللّه , آيا منظورتان مشركين است ؟ - نـه , بلكه پدران مسلمانى را مى گويم كه چيزى از فرايض دينى رابه فرزندان خود نمى آموزند و اگـر فـرزنـدانشان پاره اى از مسائل دينى رافراگيرند, پدران آنها,ايشان را از اداى اين وظيفه باز مى دارند.
اطرافيان پيامبر با شنيدن اين سخن , تعجب كردند كه آيا چنين پدران بى مسؤوليتى نيز هستند.
پـيامبر كه تعجب آنها را از چهره شان خوانده بود ادامه داد: تنهابه اين قانع هستند كه فرزندانشان از مال دنيا چيزى را به دست آورند…. آنگاه فرمود: من از اين قبيل پدران بيزار و آنان نيز از من بيزارند.

بـيـان : در عـصـر حاضر, دليل دور بودن و ناآگاهى قشر عظيمى ازكودكان و نوجوانان از مسائل مذهبى , بى توجهى والدينشان به اين مساله مهم است .
منبع:مستدرك الوسائل , ج2 , ص 625

تـربـيـت فـرزند, مقوله اى سهل و ممتنع است .

سهل است چون اگر به روال طبيعى و تحت ثاثير فطرت سالم انجام گيرد, نه مشكل خاصى دارد و نه كمبودى .
ممتنع است زيرا با توسعه زندگى شـهـرنشينى , ارتباطات , تكنولوژى , كاناليزه شدن بسيارى از مجارى تربيتى , آموزشى , اقتصادى , سـياسى و…
هزاران معضل وموضوع تازه در مسير تربيت كودكان و نوجوانان و جوانان حادث شده است وبسيارى از خانواده ها به كانون هاى بحران اخلاقى و تربيتى و عاطفى تبديل گشته اند.
ديـگـر بـى سواد بودن والدين توجيه پذير نيست .
آنها هرگز نمى توانند مشكلات اخلاقى و عاطفى فـرزنـدانشان را تجزيه و تحليل كنند و راهى براى اصلاح بيابند.
اينك پدر و مادر بايد با مقوله هاى تـربـيـتـى و روان شـنـاسى كودك و نوجوان و جوان آشنا باشند.
در صورت امكان بايد با مشاوران صاحب نظر گفتگو كنند و چگونگى ارتباط با فرزندان را زير نظر آنها تنظيم نمايند.
حداقل كارى كه هر پدر و مادرى بايد انجام دهد آن است كه مسائل ساده وسهل الوصول و كلى را دربـاره تـربـيـت و برخورد با فرزندان خويش فراگيرد و خود رااز فراگيرى و اعمال آنها بى نياز نداند.
شـيـوه پيامبر اسلام (ص ) و ائمه اطهار(ع ) در تربيت و ارتباط با مردم , به ويژه باكودكان , اين امور سـهـل الوصول و كلى و در عين حال مطابق با فطرت و عقل سليم رابه ما مى آموزد.
به عقيده ما آنها به خاطر وصل بودن به منبع وحى و داشتن گوهرعصمت , از خطا و لغزش در امان هستند و لذا شيوه اى را كه در تربيت كودكان توصيه مى كنند سالم ترين و دست يافتنى ترين روش هاست .
در اين مجموعه كه محور آن , شيوه ارتباط والدين با كودكان است روايات وحكايات برگزيده اى از پـيـامـبر اكرم (ص ) و ائمه اطهار(ع ) و سالكان راه ايشان ونكته هايى از دوران كودكى بزرگان و…
جـمـع آورى شده است كه تا حدى طريقه مواجهه و هماهنگى با دنياى كودكان را تصوير مى كند.
اميد است كه مفيد واقع شود.
1 - توجه به كودك

گروهى از كودكان مشغول بازى بودند.
ناگهان با ديدن پيامبر(ص )كه به مسجد مى رفت , دست از بـازى كـشـيـدنـد و بـه سـوى حـضـرت دويدند و اطرافش را گرفتند.
آنها ديده بودند پيامبر اكـرم (ص ),حسن (ع ) و حسين (ع ) را به دوش خود مى گيرد و با آنها بازى مى كند.
به اين اميد, هر يك دامن پيامبر را گرفته , مى گفتند: شتر من باش ! پـيامبر مى خواست هر چه زودتر خود را براى نماز جماعت به مسجد برساند, اما دوست نداشت دل پـاك كـودكـان را بـرنـجاند.
بلال درجستجوى پيامبر از مسجد بيرون آمد, وقتى جريان را فهميد خـواسـت بـچه ها را تنبيه كند تا پيامبر را رها كنند.
آن حضرت وقتى متوجه منظوربلال شد, به او فرمود: تنگ شدن وقت نماز براى من ازاين كه بخواهم بچه ها را برنجانم بهتر است .
پيامبر از بلال خواست برود و از منزل چيزى براى كودكان بياورد.
بلال رفت و با هشت دانه گردو بـرگـشـت .
پـيـامـبـر(ص ) گـردوهـا را بين بچه ها تقسيم كرد و آنها راضى و خوشحال به بازى خودشان مشغول شدند.
منبع: نفايس الاخبار, ص 286

• با همسایگان

یکی از حقوقی که در رسالۀ امام سجاد (ع) بیان شده است، حق همسایه و همجواری است. حق همسایه آن است که در غیاب وی، آبرویش را حفظ نموده و به هنگام ملاقات، او را احترام کنی و در هر حال پشتیبان او باشی. در صدد عیبجویی اش برنیایی و درباره بدیهایش جستجو نکنی. اگر اتفاقاً عیبی از او دیدی سینه ات قلعۀ مستحکم عیوب و اسرار او باشد، بگونه ای که با سر نیزه نیز نتوان بدان دست یافت. اگر با کسی راز خود را در میان می گذارد به سخنان آنها گوش مده. او را در سختیها تنها مگذار. اگر او نادانی کرد، تو بزرگواری و در هر حال، شیوه مسالمت آمیز را از دست مده. در برابر بدگویان و بدخواهان، مدافع او باش. حیلۀ افراد بظاهر نصیحتگو را برایش فاش کن و با او خوشرفتار باش.

حضرت علی(ع) در حساسترین لحظات عمر خود که در بستر شهادت خفته بود، دربارۀ همسایه چنین فرمود:

« از خدا بترسید! از خدا بترسید! دربارۀ همسایگانتان که آنها سفارش شدۀ پیامبر شما هستند. رسول خدا (ص) آن قدر دربارۀ آنان توصیه فرمود که گمان کردیم می خواهد برای آنها ارث قرار دهد».

 زیباترین شیوۀ رفتار با همسایه در عمل حضرت فاطمه (س)  تجلی داشت. ایشان همیشه همسایگان را بر خود مقدم می دانست و در مناجات های شبانه برای آنان دعا می کرد و خیرشان را از خدا طلب می نمود. امام حسن مجتبی (ع) در این زمینه چنین فرمود:

مادرم شب جمعه یکسره در حال قیام بوده و تا صبح به رکوع و سجده نرفت و مدام برای مردم دعا می کرد و نام آنان را به زبان می آورد. صبح به ایشان گفتم در دعای دیشب برای خودتان چیزی طلب نکردید؟ آن حضرت جواب داد:

اول برای دیگران، پس از آن برای خود. روایت امام کاظم (ع) مؤید همین مطلب است.

• هدیه ای از پیامبر(ص)

مردی خدمت حضرت فاطمه (س)  رسید و عرض کرد: ای دختر رسول خدا! آیا چیز ی از پیامبر (ص) نزد شما به یادگار مانده است تا به من هدیه کنید؟ آن حضرت به کنیز خود فرمود: آن پارچه را بیاور.

کنیز جستجو کرد، لیکن آن را پیدا نکرد. حضرت فاطمه (س) فرمود: وای بر تو! زود آن را پیدا کن که ارزش آن پارچه برای من به اندازه حسن و حسین است. کنیز پس از مدتی پارچه را یافت که در آن چنین نوشته شده بود:

حضرت محمد (ص) فرمود:« از مؤمنان نیست کسی که همسایه اش از او امنیت نداشته باشد؛ هر کس به خدا و قیامت ایمان داشته باشد، همسایه را نمی آزارد».

باید سخن نیک بگویید و گرنه ساکت باشید.

خداوند افراد نیکوکار، صبور و با عفت را دوست می دارد و افراد بدسخن، لجوج، ستیزه گر و بخیل را دشمن می دارد.

حیا از ایمان است و اهل ایمان در بهشتند و ناسزاگو در جهنم است.

کلید واژه :حضرت زهرا (س) ، همسایه ، پیامبر (ص)،